Soru: Halk arasında mübarek gecelerde (Kadir,Miraç gibi,Cuma geceleri bayram geceleri gibi) ölenler ile Kutsal mekanlarda (Mekke,medine gibi) ölen insanların Allah'ın sevgili kuluymuş şeklinde ifadeler kullanılır ve Allah her insana böyle ölüm versin diye de dua edilir. Bu ifadelerin Dinimizdeki yeri nedir?
Cevap: Ölüm, yaratılan varlıkların yaşam bulduğu yerden ayrılışını ifade eden bir kavramdır. Yaşadığımız dünyamızdan bir başka aleme yani ahiret hayatına geçişin adıdır. Bu manada ölüm bir yok oluş değil başka bir alemde yeniden bir varoluştur ve ebedi hayatın başlangıcıdır.
Öncelikle kişiyi ölümle karşılaştıran ecel kavramını iyi anlamamız gerekmektedir. Çünkü ecel kavramı bilinmeden sorunuzun cevabı daha iyi anlaşılamayacaktır.
Sözlükte “mutlak vakit, belirlenmiş zaman veya muayyen bir müddetin sonu” gibi anlamlara gelen ecel, dinî literatürde, Allah tarafından her canlı için önceden takdir edilen hayat süresi ve bu sürenin sonu olan ölüm vakti demektir.
Her ferdin ve toplumun bir eceli vardır. Ecel tek olup Allah'ın kazâ ve kaderiyledir. İnsanları dirilten, rızıklandıran ve öldüren Allah olduğundan, eceli belirleyen de O'dur. "Aranızda ölümü takdir eden biziz..." (el-Vâkıa 56/60) âyeti bu hususu ortaya koymaktadır. Başka bir ayette "Allah eceli geldiğinde hiçbir kimse için erteleme yapmaz..." (Münâfikun 63/11). buyrulmaktadır.
Kişinin hangi günde, nerede ve nasıl öleceğini yalnız Yüce Allah bilmektedir. Bu sebeple ölümün nerde ve nasıl olduğuna bakmak yerine ölüm anına ne hazırladığımıza bakmakta fayda vardır. Hadis olduğu Alimlerce tartışılan ama konumuzu izah etmede bize faydalı olacak şu sözü hatırlamakta fayda var. “Nasıl yaşarsanız öyle ölürsünüz.” Bu nedenle yaşadığımız hayatın getireceği güzellikler veya hatalar nasıl öleceğimizi belirleyecektir. Nasıl öleceğimizden maksat ise; nerede öleceğimiz değildir, imanımızla mı yoksa imansız mı öleceğiz anlamındadır. Çünkü “Allah eceli geldiğinde hiç kimsenin ölümünü ertelememektedir.” (Münafikun, 63/11)
Ecelin geleceği vakit Yüce Rabbimiz tarafından bilinmektedir. Bu sebeple ölüm gününün, Efendimiz tarafından bildirilen ve İslam Dininde önemli kabul edilen gün ve gecelere denk gelmesi kişinin iyi ve kötü insan olduğu anlamında düşünülmemelidir. Şu günde ölene iyi, diğer günlerde ölene kötü demek bize yakışan davranış şekli değildir. Çünkü gaybı bilen Allah’tır. Biz ise zahire göre hüküm verebiliriz. Şu husus ta elbette göz ardı edilmemelidir; Belki, bu günlerde vefat edenler inşallah bu günlerin hürmetine ölüm anını biraz rahat geçirebilirler.
Kur’an-ı Kerim’de ayetler iyi incelendiği vakit, ölümünün vaktinden ziyade ölümle karşılaşan insanların durumu yani, kemiyet (sayı) değil, keyfiyet (durum) insanlara hatırlatılmaktadır. İlgili ayetler şöyledir. Melekler onların canlarını iyi kimseler olarak alırken, “Selâm size! Yapmış olduğunuz iyi işlere karşılık girin cennete” derler. (Nahl, 16/32) Melekler, kafirlerin yüzlerine ve artlarına vura vura ve “haydi tadın yangın azabını” diyerek canlarını alırken bir görseydin. (Enfal, 8/50)
Yüce Rabbimiz kuran-ı Kerim’de Mekke’yi mübarek kıldığını, kadir gecesinin bin aydan daha hayırlı olduğunu, cumanın kutsallığını bizlere bildirmiş, Sevgili Peygamberimiz ise Pazartesi ve Perşembe günlerinde yüce Allah’ın kullarını affettiğini dile getirmiş, kandil geceleri olarak adlandırdığımız o günlerin mübarekliğine işaret etmiştir. Bu günler elbette önemli günler, o yerler elbette mübarek yerlerdir. Bu günlerde, bu yerlerde yapılan duaların önemine işaret edilmektedir. Ama şu hususta unutulmamalıdır ki; yerlerin, mekanların, günlerin, ayların yılların hepsi Allah’a aittir. Bir yere kutsiyet atfetmekte yine O’na aittir. Hangi zaman diliminde ölünmesi değil nasıl ölünmesi önemli olduğunu tekrar hatırlatmak isterim.
Allah’ın en sevgili kulları kendinden hakkıyla sakınanlardır. Emirlerini layıkıyla yerine getiren yasaklarından layıkıyla kaçınan insan için ölüm günü, Mevlana’nın ifadesiyle Şeb-i Aruz (düğün günü)’dür, sevenin sevgiliye kavuştuğu gündür. Böyle güzel bir ölüm ise hangi günde hangi yerde olursa olsun değerlidir. Allah’ın istekleri yerine getirilmediği müddetçe kişi nerde ve ne zaman ölürse ölsün azaba uğratılacak kişi için durum değişmeyecektir.
Ahmet ÜNAL
Vaiz