Soru: İyi günler. Seferilik ile ilgili bilgileri sayfanızdan okudum. Ben Şafii mezhebini taklit ediyorum. İznik’te evim var. İstanbul’da ikamet ediyorum. yaz tatillerinde hanım 3-4 ay İznik’e gidip tatil yapıyor. Bende tatil için Yalova’ya gidiyorum. İstanbul’dan Yalova’ya gittiğimde 140 km. fakat İznik’ten Yalova 60 km. bu konu hakkında nasıl bir yol belirlenmesi gerekmektedir?
Cevap: Şafi mezhebini taklit ettiğinizi dile getirmişsiniz. Şafi mezhebinin Seferilik hakkındaki görüşleriyle Hanefi mezhebinin arasında bazı farklılıklar vardır. Bu farklılıklar şunlardır.
1.Hanefi Mezhebinde seferilik hükümlerinin uygulanması için yolculuk yapanın 15 günden az bir yolculuk yapmaya niyet etmelidir. Şafi mezhebinde ise Kişi, giriş ve çıkış günleri hariç gittiği yerde dört gün kalmaya niyet etmiş olmamalıdır. Yani gittiği yerde dört gün kalmaya niyet ederse, orası onun için memleketi gibi olur.
Şafi mezhebini taklit eden birisi olarak yollar hariç gittiğiniz yerlerde 4 gün ve daha fazlası gün için kalmaya gidiyorsanız namazlarınızı kısaltmazsınız.
2.Şafi mezhebinde uzaklık 81 km olarak tespit edilmiştir. Hanefi mezhebine ise 90 km’dir.
3.Hanefi mezhebinde Seferilik bir azimet olarak görülmüş ve Vacip olarak hükme bağlanmıştır. Şafi mezhebinde ise Ruhsat olarak görülmüş ve sünnet olarak hükme bağlanmıştır.
Bir diğer husus ise Vatan çeşitlerinin iyi bilinmesidir. Vatan çeşitleri şunlardır.
a) Vatan-ı aslî. Bir insanın doğup büyüdüğü veya evlenip içinde yaşamak istediği veya içinde barınmayı kastettiği yere vatan-ı aslî denir. Vatan-ı aslîden başka yere iş, görev vb. sebeplerle veya yerleşmek üzere göçülünce yeni yer vatan-ı aslî olur, eski yer bu vasfını kaybeder.
b) Vatan-ı ikamet. Bir kimsenin doğduğu, evlenip ailesini yerleştirdiği veya kendisi yerleşmeye karar verdiği yer olmamak kaydıyla, kişinin on beş günden fazla kalmak istediği yere vatan-ı ikamet denir.
c) Vatan-ı süknâ. Bir yolcunun on beş günden az kalmayı planladığı yere vatan-ı süknâ denir.
Sizin ailenizle beraber yaşadığınız yer vatan-ı aslinizdir. Sizin ailenizle veya kendi başınıza 15 günden az kaldığınız yer vatan-ı süknadır. Sizin 15 gün veya daha çok kalmaya niyet ederek gittiğiniz yerler ise vatan-ı ikamet olmaktadır.
Sonuç itibariyle Hanefi mezhebine göre 15 günden az, Şafi mezhebine göre 4 günden az olmak, Hanefi mezhebinde 90 km. şafi mezhebinde 81 km uzaklığa gitmek şartıyla kendi vatan-ı aslinizden bir yere gittiğiniz zaman seferi olursunuz. Hanefi mezhebine göre Seferilikte farz namazlarınızı kısaltmanız gerekirken (çünkü hanefi mezhebinde 4 rekatlık namazların seferilikte 2 rekat kılınmaması mekruhtur), şafi mezhebine göre Seferilikte farz namazlarınızı kısaltmak veya kısaltmamak arasında kişi muhayyerdir, yani her iki durumu da (İki veya dört rekat olarak kılmayı) uygulayabilir. Sorunuza da cevap olmak kaydıyla Sizin asıl yaşadığınız yer İstanbul olduğu için hem km hesabını, hem de gün hesabını o şehre göre yapmalısınız. Yani tatile gittiğiz yere göre değil asıl yaşadığınız ve hayatınızı ikame ettiğiniz yere göre seferilik hükümlerini uygulamalısınız.
Selam ve dua ile.
Ahmet ÜNAL
Vaiz