Soru: Cami içersinde sandalye veya tabure üzerinde namaz kılınabilir mi? yoksa kişilerin oturarak ayağını uzatıp kılması mı daha uygun ? bunun hükmü nedir? hangi şekilde kılınırsa daha iyi olur.
Cevap: Hanefî mezhebinde benimsenen görüşe göre farz ve vacip namazlarında kıyam (namazda ayakta durma) bir rükündür. Gücü yeten kişi (yani ayakta namaz kılmaya gücü yeten kişi) bu rüknü yerine getirmeden, meselâ oturarak farz veya vâcip bir namaz kılarsa namazı geçerli olmaz. Yine bir kimse, çekildiği zaman düşeceği bir tarzda, duvara veya bastona yaslanarak namaz kılacak olursa, namazı geçersiz olur. Nâfile namazlarda ise kişi, ayakta durmaya gücü yettiği halde oturarak da namaz kılabilir.
Hasta veya ayakta durmaya gücü yetmeyen kişiden kıyam vecîbesi düşer. Bu kişi oturmaya güç yetiriyorsa, namazı oturarak kılar. Bu durumda oturma, o kişi için hükmen kıyam yerine geçer. Oturmaya da gücü yetmiyorsa nasıl kılabiliyorsa öyle, uzanarak veya ima ederek kılar.
Sonuç itibariyle, ibadette mükellefe gücü nispetinde sorumluluk yüklenmektedir. Allah kişilerin kaldıramayacağı yükü kendisine yüklemez. Bu sebeple namaz kılmaya gücü yetmeyen kişi tabure üzerine oturarak namaz kılabilir. Tabure veya sandalye üzerinde namaz kılamayanlar ise oturarak, oturdukları zaman ayakları rahatsızlanan ve bu durumu hastalık seviyesinde olanlar ise ayaklarını uzatarak, böyle namaz kılamayanlar yatarak buna da gücü yetmeyenler ima ile namaz kılabilirler.
Akla şu soruda gelebilir. Böyle özür sahibi olanların secdesi nasıl olacak. Çünkü taburede veya sandalyede oturanlar secdeye alınlarını ve burunlarını koyamamaktadırlar.
Secde yüz, eller, dizler ve ayak parmaklarının üzerine olmak üzere yedi uzuv üzerinde yapılır. Hanefî mezhebinde farz olan, alnın ve ayakların hiç değilse bir ayağın yere dayanmasıdır. Burnun konması vâcip, ellerin ve dizlerin konması ise sünnettir. Özür sebebiyle secde yapamayan bir kişi ima ile secde eder. Tabure üzerinde namaz kılan bir şahıs secdeye varma imkanı yoksa secdeyi de ima ile yapar.
Ahmet ÜNAL
Vaiz